Ένα «ιδιόρρυθμο μηχάνημα» εκτελέσεων στήνεται γύρω μας, με δολοφονία χαρακτήρων, απαξίωση σε πρωτοβουλίες και προσπάθειες που επιχειρούν να φωτίσουν σκοτάδια. Μία αίσθηση ασφυξίας και απόλυτου εγκλωβισμού σε κανόνες που αφυδατώνουν και επιχειρούν να συνθλίψουν ανθρώπους, σε μία αντιστροφή της πραγματικότητας, όπου η λογική οπισθοχωρεί μπροστά σε φρονιματικές διώξεις, που ενδύονται μανδύα γραφειοκρατικής ψευδο-νομιμότητας. Ο καφκικός κόσμος φαίνεται να ζωντανεύει στη Ευρώπη του 21ου αιώνα…
Η δίωξη του εκπαιδευτικού – φιλολόγου Θοδωρή Αζούδη, ο οποίος υπηρετεί στο Γυμνάσιο – Λύκειο της Νυρεμβέργης, ξεκίνησε αρχικά από μία ανώνυμη καταγγελία. Την ερχόμενη Πέμπτη έχει προγραμματιστεί να περάσει από ΕΔΕ, με ένα κατηγορητήριο το οποίο επιχειρείται εκ των υστέρων να στηθεί, με πρωτοφανείς προσπάθειες επιβολής σε μαθητές/τριες του να καταθέσουν, προκειμένου να στοιχειωθετηθεί δίωξη.
Ο ίδιος, καθηγητής – Δάσκαλος, ο οποίος για περισσότερο από δύο χρόνια επιχείρησε να μεταλαμπαδεύσει την εμπειρία και τη γνώση χρόνων – στο νέο του πόστο, στα σχολεία της Νυρεμβέργης – στην οργάνωση και τη δημιουργία σχολικής βιβλιοθήκης και στην οργάνωση μαθημάτων φιλαναγνωσίας, μιλάει για μία “επιχείρηση δολοφονίας χαρακτήρα”.
Θα τολμούσαμε να πούμε ότι είναι κάτι πολύ περισσότερο. Είναι η βουλιμία μίας γραφειοκρατίας που δεν επιθυμεί να αφήσει τίποτα διαφορετικό και δημιουργικό να ανθίσει στον τομέα της παιδείας. Το “Κοσμοδρόμιο” της Κατσαμά (εκδ. Πατάκη) μπαίνει στο στόχαστρο, όπως και τα ‘Αγόρια στο ντους” λίγο νωρίτερα και οι εκπαιδευτικοί στο απόσπασμα.
Μία διάτρητη διαδικασία
Ο Θοδωρής Αζούδης χαρακτηρίζει τη δίωξή του φρονηματική. Στην κλήση για ΕΔΕ που του επιδόθηκε απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά σε τυχόν αξιόποινες πράξεις και όπως τονίζει:
- Μοναδικό στοιχείο είναι μια “ανώνυμη επιστολή” που μου επιδόθηκε από την αναπληρώτρια Συντονίστρια Εκπαίδευσης Μονάχου!”
Με ποιό τρόπο, λοιπόν ο ίδιος μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του όταν αγνοεί τις κατηγορίες που του αποδίδονται;
“Αισθάνομαι αδικημένος, γιατί αυτό αντίκειται στο νομικό μας πολιτισμό και κάθε έννοια ηθικής, τουλάχιστον της δικής μου” σημειώνει. Αναφέρεται σε μια “σκοτεινή και υποκινούμενη υπόθεση” η οποία γεννά ερωτηματικά καθώς “κανένας γονιός ή μαθητής δεν παραπονέθηκε για μένα στους διευθυντές του λυκείου και του γυμνασίου ή στους συλλόγους γονέων των δύο σχολείων και μάλιστα για τόσο σοβαρά αδικήματα, τα οποία μου αποδίδουν, ούτε πριν την ανώνυμη καταγγελία ούτε και μετά από αυτήν!”
- Καθώς δεν υπάρχει σαφές κατηγορητήριο εύλογα θέτει το ερώτημα “επί ποιων αρχικών καταγγελιών, ενδεχομένως και επώνυμων, ερωτώνται και καταθέτουν οι μάρτυρες από την διεξάγουσα την ΕΔΕ;” .
- Παράλληλα καταγγέλλει παραβίαση της αρχής της μυστικότητας, όσο και της αμεροληψίας, που επιβάλλεται να διέπουν την διεξαγωγή μιας ΕΔΕ, καθώς “έκπληκτος πληροφορούμαι πως πολλοί στην Ελλάδα, οι οποίοι ενυπόγραφα και δημόσια υποστηρίζουν το ήθος, το έργο και την αθωότητά μου, δέχονται επιστολές από το Γραφείο Εκπαίδευσης Μονάχου, του οποίου η διοικητική προϊστάμενη διεξάγει την εις βάρος μου ΕΔΕ, με πληροφορίες για το είδος και το περιεχόμενο των κατηγοριών. “
Μία πορεία στην εκπαίδευση και στη φιλαναγνωσία
…“πάντα φαντάζομαι τον παράδεισο σαν ένα είδος βιβλιοθήκης…”. Με αυτά τα λόγια του Μπόρχες ο Θεόδωρος Αζούδης κλείνει την παρουσίαση των προγραμμάτων φιλαναγνωσίας που για περίπου 20 χρόνια υπηρέτησε και συνεχίζει να υπηρετεί από τη θέση του εκπαιδευτικού – φιλολόγου. Αυτό τον παράδεισο θέλησε να μοιραστεί όλα αυτά τα χρόνια με τους μαθητές και μαθήτριες του. Αυτό το “παράθυρο ελευθερίας”, ένοιωσε χρέος του ως δάσκαλος ότι θα έπρεπε να γνωρίσει στους νέους ανθρώπους και μελλοντικούς πολίτες. Χωρίς σύνορα γεωγραφικά, κοινωνικά, ή γνωστικά. Μόνη ανταμοιβή και κίνητρο η δίψα των νέων για νέους ορίζοντες. Έτσι ο πρώτος λίθος αυτού του ταξιδιού μπαίνει στο μακρινό από τα αστικά κέντρα της διανόησης, στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, στο μικρό Αλχαδοχώρι Σερρών, το 2002.
Εκεί σε ένα σχολείο ακριτικό συνολικά 25 μαθητών με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων – γιατί όπως ο ίδιος θα πει “αγωνίζομαι με πολλούς άλλους, συναδέλφους, γονείς, φορείς” – αναλαμβάνει τη σχολική βιβλιοθήκη την οποία διασυνδέει με τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών και την κινητή βιβλιοθήκη. Τα “Βιβλία σε 4 τροχούς ταξιδεύουν μέχρι τα πιο απομακρυσμένα σχολεία του νομού για τους μαθητές, οι οποίοι δεν έχουν το προνόμιο της πρόσβασης στη Βιβλιοθήκη”.
Ο πρώτος σπόρος έχει πέσει και θα καρπίσει στον επόμενο σταθμό της εκπαιδευτικής του διαδρομής. Κάτω Πορόια και τα προγράμματα φιλαναγνωσίας. Πρώτοι “καλεσμένοι” για να γνωρίσουν οι μαθητές και μαθήτριες του σχολείου: Παπαδιαμάντης, Παλαμάς, Εγγονόπουλος, Καραγάτσης, αξιοποιώντας τις κινητές εκθέσεις του ΕΚΕΒΙ.
Ακολουθούν Σώτη Τριανταφύλλου, Μάνος Κοντολέων, Πέτρος Τατσόπουλος, Άλκη Ζέη και Μιχάλης Γκανάς,
Το 2008 ο Μανώλης Γλέζος, “ανεβαίνει” στα Κ. Πορόια για να συνεισφέρει στο δίμηνο πρόγραμμα “Το έπος της Εθνικής αντίστασης 1941-1944”, το οποίο συνοδεύεται με έκθεση βιβλίου-φωτογραφίας, προβολές, επισκέψεις σχολείων του Δήμου Ροδόπολης, αναγνώσεις λογοτεχνικών κειμένων. Στη διοργάνωση συμμετείχαν, εκτός από το Γυμνάσιο και το ΓΕΛ Κ. Ποροΐων, η ΕΛΜΕ Σερρών, ο Συνεταιρισμός Γυναικών Α. Ποροΐων και ο Δήμος Ροδόπολης και αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα διασύνδεσης σχολείων με κοινωνικές ομάδες και φορείς. Την επόμενη χρονιά πραγματοποιείται η διασύνδεση της βιβλιοθήκης ΕΠΕΑΕΚ Κ. Ποροΐων με τη νεοσύστατη βιβλιοθήκη του Μουσικού Σχολείου Θεσσαλονίκης και του επίσης νεοσύστατου Καλλιτεχνικού Σχολείου Θεσσαλονίκης.
Σημαντικός σταθμός σε όλη αυτή την πορεία η έκδοση ενός μαθητικού περιοδικού “Μαθητευόμενος Μάγος”.
Παράλληλα ο Θεόδωρος Αζούδης συνεχίζει άοκνα την δική του επιμόρφωση, συνδυάζοντας το μεράκι, την αγάπη για το βιβλίο και την εκπαίδευση με την τεχνική και θεωρητική δική του επιμόρφωση.
Το 2011 είναι η τελευταία χρονιά για τον Θ. Αζούδη στα Κ. Πορόϊα και κλείνει με την ονοματοθεσία της βιβλιοθήκης σε “Άλκη Ζέη”. Εδώ κάπου …“κλείνει” και ο θεσμός των σχολικών βιβλιοθηκών, καθώς τα μνημονιακά χρόνια δεν καταλαβαίνουν από γνώση, από βιβλία και από λέσχες φιλαναγνωσίας. Ο αυτόματος κόφτης δεν καταλαβαίνει από εκπαιδευτικές προτεραιότητες, ούτε αν όλα αυτά τα χρόνια – από τις αρχές του 21ου αιώνα όπου στο πλαίσιο του Β’ ΚΠΣ μέσα από ευρωπαϊκά προγράμματα δημιουργούνται περίπου 500 σχολικές βιβλιοθήκες – δόθηκε ένα άλλο όραμα και δυνατότητες στην εκπαίδευση, όπου στην περίπτωση του Θ. Αζούδη απογειώθηκε.
Με το κλείσιμο των σχολικών βιβλιοθηκών ξεκινά και ο αγώνας για διάσωσή τους. Το 2013 στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο στη Θεσσαλονίκη μαζί με Αλκη Ζέη και Τόλη Νικηφόρου διεκδικείται το άνοιγμα των σχολικών βιβλιοθηκών.
Από το 2011 έως το 2019 ο Θ. Αζούδης υπηρετεί στο 2ο Λύκειο Καλαμαριάς και στο 19ο Λύκειο Θεσσαλονίκης. Συνεχίζει τις συναντήσεις φιλαναγνωσίας και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με γνώμονα μια βιωματική εμπειρία των μαθητών με τη γνώση, την πεζογραφία, την ποίηση: με την Άλκη Ζέη και εδώ παρούσα. Ακολουθεί γνωριμία με το έργο του Αναγνωστάκη, εγχειρήματα δημιουργικής γραφής και προσέγγιση των μαθητ(ρι)ών με τον υπερεαλισμό.
Η αναζήτηση της ευρωπαϊκής εμπειρίας οδηγεί τα βήματά του στη Νυρεμβέργη. Μεταλαμπαδεύει και εδώ την εμπειρία του και προτεραιότητα η δημιουργία και οργάνωση της σχολικής βιβλιοθήκης, προγράμματα φιλαναγνωσίας και η γνωριμία των μαθητών με τη μελοποιημένη ποίηση μέσα από τη σύμπραξη με το Μουσικό Σχολείο Μυτιλήνης με παρουσίαση συναυλίας με θέμα “Προμηθέας Ποίησης”.
Ως άλλος “Προμηθέας” πλέον ο ίδιος τραβάει τον δικό του Γολγοθά…
Πληρωμή του μόνη, τα βλέμματα και τα χαμόγελα των μαθητ(ρι)ων του. Το τσουνάμι συμπαράστασης σε μία δίωξη που θυμίζει σκοτεινά χρόνια μεσαίωνα δεν έρχεται από το πουθενά. Μαθητ(ρι)ές, σύλλογοι γονέων, συνάδελφοί του, πανεπιστημιακοί,, συγγραφείς και ποιητές βρίσκονται αυτές τις ημέρες στο πλευρό του, απαντώντας σε μια αστήρικτη, ανώνυμη προβοκατόρικη καταγγελία που τον οδηγεί απολογούμενο γιατί… μοίρασε αγάπη για τη γνώση.
Μία στήριξη η οποία έρχεται ως απάντηση σε μία πορεία συνέπειας και δράσης με μόνο σκοπό την ενίσχυση της αγάπης των μαθητ(ρι)ών στο βιβλίο, στη γνώση, στο ταξίδι μέσα από τις λέξεις και τις εικόνες που κρύβονται πίσω από τα σύμβολα. Ο ίδιος όπως θα μας πει δεν θεωρεί ότι είναι κάτι ξεχωριστό. “Επίκεντρο του μαθήματος είναι η γνώση, η αγάπη για το βιβλίο και οι μαθητές” θα τονίσει, προσθέτοντας ότι στον αγώνα αυτό είναι πολλοί οι συνάδελφοι που προσφέρουν. “Είναι αυτή”, όπως θα τονίσει “η κυτταρική σχέση με το βιβλίο”. Από την εποχή που πιτσιρικάς έτρεχε στον πατέρα του που εργαζόταν στο ιστορικό βιβλιοπωλείο της Θεσσαλονίκης στον “Μόλχο” για να χαθεί στις μυρωδιές του τυπωμένου χαρτιού. “Αυτή η σχέση, αυτή η αίσθηση, η μυρωδιά που σε ακολουθεί σε όλη σου τη ζωή.”
Επιστολές στήριξης
Ψήφισμα συμπαράστασης στον εκπαιδευτικό εξέδωσε το τμήμα Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, όπου ο Θ. Αζούδης υπήρξε μεταπτυχιακός φοιτητής και ολοκλήρωσε με “άριστα” το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Κοινωνικής Κλινικής Ψυχολογίας Εξαρτήσεων και Ψυχοκοινωνικών Προβλημάτων, στο οποίο μεταξύ άλλων επισημαίνεται:
Στη διάρκεια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος έκανε την πρακτική του άσκηση στη σχολική βιβλιοθήκη ΕΠΕΑΕΚ του Λυκείου Κ. Ποροΐων, όπου τότε υπηρετούσε. Συγκεκριμένα, ανέπτυξε μία έρευνα δράσης ανάπτυξης φιλαναγνωσίας με τους μαθητές και τις μαθήτριές του στο εν λόγω σχολείο. Η έρευνα δράσης αποτέλεσε και το θέμα της μεταπτυχιακής διπλωματικής του εργασίας με τίτλο «Αποτύπωση και αξιολόγηση παρέμβασης με στόχο την αλλαγή των στερεοτυπικών κατά φύλο αναγνωστικών προτιμήσεων εφήβων μαθητών και μαθητριών».
…Επισημαίνουμε ότι η πολυετής οργάνωση ομαδικών δράσεων φιλαναγνωσίας και
εξοικείωσης με τη λογοτεχνία από την πλευρά του κ. Αζούδη, εκτός από τα ανεκτίμητα παιδαγωγικά οφέλη της που έχουν εκφραστεί από τις/τους καθ’ ύλην αρμόδιες/ους συναδέλφους, συμβάλει ουσιαστικότατα και στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη παιδιών και εφήβων.
Για “καθαρά φρονηματιστική ενέργεια με ιδεολογικό φορτίο που έχει ως στόχο την κατατρομοκράτηση των εκπαιδευτικών” κάνει λόγο στην ανακοίνωση συμπαράστασης προς τον διωκόμενο εκπαιδευτικό Θ. Αζούδη η ΟΙΕΛΕ
Για “μία μυσταγωγία μοναδική που είχε την πρωτοβουλία να προσφέρει στα «παιδιά» του”, αναφέρεται στην επιστολή στήριξης η Νούλη Τσαγκαράκη.
” Μακάρι να είχαμε κι άλλους κι αυτόν! Εκπαιδευτικούς που δεν αρκούνται σε μια στείρα μετάδοση γνώσεων, αλλά συνδέουν τη μάθηση με τη μετάδοση ηθικών αξιών και τη διαμόρφωση χαρακτήρα.
Και λοιπόν όχι, δεν πουλήσαμε κανένα βιβλίο, γιατί δεν ήταν αυτός ο στόχος, ο στόχος ήταν η επικοινωνία, η συμμετοχή στον προβληματισμό των νέων, οι νέοι δρόμοι σκέψης που μπορούσαμε πιθανόν ν’ ανοίξουμε,…
…είναι τουλάχιστον προσβλητικό ν’ αντιμετωπίζονται οι συγγραφείς ή οι εκπαιδευτικοί που έχουν οράματα γενικής παιδείας κι ανθρωπιάς ως πλασιέδες εκδοτικών οίκων. Και, επιπλέον, απαράδεκτο, να καλούνται στις μέρες μας σε απολογία άνθρωποι, κατόπιν ανωνύμων καταγγελιών. Μήπως επέστρεψαν οι εποχές των κουκουλοφόρων και δεν το μυριστήκαμε;”
Στην επιστολή στήριξης οι καθηγητές και καθηγήτριες, Γεώργιος Αγγελόπουλος, Σοφία Αυγητίδου, Γεώργιος Ζωγραφίδης, Κυριάκος Μπονίδης, Βασιλική Παπαδοπούλου του Αριστοτέλειου επισημαίνουν :
…η αγάπη του για το βιβλίο και τη φιλαναγνωσία αποτελεί την αφετηρία πολλών
εξωδιδακτικών δραστηριοτήτων, αξιέπαινων, μη αμοιβόμενων, κοπιαστικών και πολύ χρήσιμων για τις μαθήτριες και τους μαθητές του, τις οποίες ανέπτυξε διαχρονικά στα σχολεία που έχει εργαστεί.…προσκάλεσε πλήθος συγγραφέων στα σχολεία φέρνοντας σε επαφή τους μαθητές και τις μαθήτριές του με τις ίδιες και τους ίδιους τους δημιουργούς, οργάνωσε δημόσιες εκδηλώσεις με διακεκριμένους συγγραφείς ως ομιλητές για την υπεράσπιση των σχολικών βιβλιοθηκών κ.λπ.
…Να σημειώσουμε επιπλέον ότι οι δράσεις αυτές συνάδουν με τα προγράμματα σπουδών, ειδικά με τα νέα, τα οποία εντάσσουν ως υποχρεωτικές πλέον δράσεις σαν κι αυτές που εθελοντικά πραγματοποιεί ο κ. Αζούδης.
Για «ύβρις» –με την αρχαιοελληνική σημασία της λέξης- προς το πολύπαθο και πολλαπλά κακοποιημένο εκπαιδευτικό μας σύστημα, κάνει λόγο στην επιστολή στήριξης ο Πέτρος Τατσόπουλος και αναφέρεται σε “Φοβικές αντιδράσεις ενός κοντόφθαλμου κόσμου, εχθρικού προς τη γνώση και τη δημιουργία, που ανατροφοδοτεί την αποστροφή του με την άγνοιά του…” .
“Αλλοίμονο αν αφήσουμε τον ανώνυμο σκοταδισμό να υπερισχύσει την επώνυμης εφαρμογής εκπαιδευτικού έργου” τονίζει ο Μάνος Κοντολέων .
Επιστολές στήριξης προς τον Θ. Αζούδη έχουν αποστείλει πλήθος ανθρώπων των γραμμάτων και εκπαιδευτκών, μεταξύ των οποίων η ίδια η συγγραφέας του επίμαχου βιβλίου Ελένη Κατσαμά, ενδεικτικά οι Μαρίζα Ντεκάστρο, Σοφία Μαντούβαλου, Ανδρομάχη Διαμαντοπούλου, Παναγιώτης Κ. Γεωργακόπουλος, Βαγγέλης Ραπτόπουλος, οι ΕΛΜΕ (Α’, Β’, Γ’, Δ’, Ε’) Θεσσαλονίκης, Η ΕΛΜΕ Βαυαρίας, Βόρειας Ρηνανίας – Βεστφαλίας, αλλά και οι ίδιοι οι μαθητές/ριες του σχολείου της Νυρεμβέργης.
Μαρίνα Γ. Μεϊντάνη