Το Θαυμαστό καινούριο τμήμα – κείμενο του Φ.Σ. του τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Με την εισαγωγή μας στο Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών (Β.Ε.Τ), έχοντας ξεπεράσει τα εμπόδια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καλούμαστε να έρθουμε αντιμέτωποι με ένα ανταγωνιστικό, απαιτητικό και εντατικοποιημένο πρόγραμμα σπουδών. Ένα πρόγραμμα σπουδών χτισμένο πάνω στις ανάγκες της σύγχρονης καπιταλιστικής αγοράς εργασίας, που ωστόσο δεν απαντά στις δικές μας.

Από το πρώτο κιόλας έτος ερχόμαστε αντιμέτωποι με την εντατικοποίηση του προγράμματος σπουδών μας. Σαν απόφαση τμήματος υπάρχει η προϋπόθεση συμπλήρωσης των απαιτούμενων ECTs, σε πρώτο και τρίτο έτος, για την επιτρεπόμενη δήλωση μαθημάτων του επόμενου, ο λεγόμενος κόφτης. Δηλαδή εάν τα ECTs δεν αρκούν, δεν δύναται να δηλώσουμε τα επόμενα μαθήματα αλλά επαναλαμβάνουμε τα ήδη δηλωμένα. Αυτό μας κάνει μόνο φοιτητικά υποκείμενα, χωρίς κάποιο άλλο ενδιαφέρον στις ζωές μας. Δεν έχουμε χρόνο για χόμπι πόσο μάλλον για εργασία. Σύμφωνα με τον άρθρο 76 του ν. 4957/2022 (Α 141), δικαίωμα μερικής φοίτησης έχουν όσοι φοιτητές εργάζονται πάνω από 20 ώρες την εβδομάδα. Αυτό προσμετρά κάθε ακαδημαϊκό εξάμηνο ως μισό άρα τα μαθήματα και τα ECTs που μπορούν να δηλωθούν είναι τα μισά. Βέβαια, αυτό δεν συνάδει με την απόφαση τμήματος αφού στο τρίτο έτος δεν είναι αθροιστικά δυνατόν να συμπληρωθούν τα απαραίτητα ECTs για την δήλωση μαθημάτων του τέταρτου εάν η μερική φοίτηση είναι σε ισχύ. Ως συνέπεια αυτού χάνονται ολόκληρα ακαδημαϊκά έτη ενώ ταυτόχρονα απειλούμαστε από την διαγραφή μας εξαιτίας του Ν+3. Επίσης, αγωνιόντας να συλλέξουμε τα ECTs και για τις πτυχιακές μας (192 ECTs), πρέπει να διατηρήσουμε και υψηλόβαθμους Μέσους Όρους για να μην αποκλειστούμε από αυτές. Συνολικά, χτίζεται ένα πνεύμα ανταγωνισμού μεταξύ των φοιτητών με καμία διάθεση συνεργασίας ενώ εντείνεται το άγχος και η πίεση για το πόσο καταρτισμένοι επιστήμονες θα είμαστε, πότε θα πάρουμε πτυχίο καθώς και το τι αξία θα έχει αυτό.

Η ΘΕΣΗ ΜΑΣ ΣΤΑ «ΜΗ ΚΡΑΤΙΚΑ/ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΑ» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ

Το νέο νομοσχέδιο στοχεύει στην περαιτέρω εμπορευματοποίηση της δημόσιας παιδείας παρακάμπτοντας το Άρθρο 16 του Συντάγματος, μέσω του οποίου αυτή προστατεύεται. Είναι φανερό πόσο επικίνδυνη είναι αυτή η προσπάθεια αφού οι ίδιοι που εξυμνούν το Σύνταγμα ως τον ανώτατο νόμο της πολιτείας, το τροποποιούν σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Γεννιούνται λοιπόν πολλά ερωτήματα αν επιτευχθεί αυτή, ποιο άλλο άρθρο του Συντάγματος έχει σειρά στο όνομα του κέρδους;

Η Ίδρυση “Μη κρατικών / Μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων” όπως αναφέρονται, οξύνει τα ταξικά εμπόδια στην εκπαίδευση αφού δεν καταλογίζεται η θέληση για μόρφωση αλλά καταμετρούνται πόσα χρήματα μπορεί να διαθέσει μια οικογένεια για την ανώτατη εκπαίδευση. Προσανατολίζει την μόρφωση καθαρά στην αγορά εργασίας και στη ζήτηση που οι ίδιες οι εταιρείες θέτουν. Το αποτέλεσμα είναι να σπουδάζουμε για να γίνουμε “εύρυθμα ρομπότ” παραγωγής κέρδους και όχι να απολαμβάνουμε πολύπλευρη, ουσιαστική γνώση για το αντικείμενο μας. Οι εκπαιδευτικές αναδιαρθρώσεις, αποσκοπούν στον κατακερματισμό των πτυχίων μας, σε μειωμένα επαγγελματικά δικαιώματα και στο διαρκές κυνήγι πιστοποιήσεων για να θεωρούμαστε “καλοί” επιστήμονες. Έκδηλα έτσι διακρίνουμε την αντίφαση· αντί στις σχολές μας να μορφωνόμαστε πολύπλευρα καλούμαστε να αναζητήσουμε μόνοι και μόνες μας αυτές τις γνώσεις πληρώνοντας ημερίδες, σεμινάρια, εξειδικευμένα μεταπτυχιακά ή διδακτορικά. Η αντίφαση αυτή, ενισχύεται στην παρούσα κατάσταση των δημοσίων πανεπιστημίων και είναι απόρροια πολλών κυβερνήσεων. Η κρατική υποχρηματοδότηση φέρνει ήδη τα τμήματα στην αναζήτηση “επιχειρήσεων – χορηγών” για να μπορούν να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους. Με την ίδρυση μη κρατικών/μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, η παρούσα κατάσταση θα οξυνθεί περαιτέρω.

Τα μειωμένα μέλη ΔΕΠ, οι χαλασμένες ή ανύπαρκτες υλικοτεχνικές υποδομές, τα μαθήματα επιλογής που συνεχώς μειώνονται είναι μερικά παραδείγματα της τρέχουσας κατάστασης των δημοσίων υποχρηματοδοτούμενων ΑΕΙ. Η κυβέρνηση με το νέο νομοσχέδιο χρησιμοποιεί σαν πρόφαση την ενίσχυση των δημοσίων ΑΕΙ όμως μπορούμε να αντιληφθούμε την πλάνη σε αυτό σκεπτόμενοι τις ιδιωτικοποιήσεις της υγείας, των συγκοινωνιών, του ρεύματος κ.ο.κ. και πως αυτές κατέληξαν. Θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε ακόμα χαμηλότερη κρατική χρηματοδότηση στο άμεσο μέλλον με πιθανότητα την εισαγωγή διδάκτρων ακόμα και σε προπτυχιακό επίπεδο, όπως ήδη συμβαίνει στην Κύπρο. Το νέο νομοσχέδιο απειλεί τα πτυχία μας με υποβάθμιση και τις σχολές μας με συγχωνεύσεις ή ακόμη και κλείσιμο. Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ως επαρχιακό, πρόκειται να υποστεί πλήξη. Συνεχώς θα μειώνεται ο αριθμός των εισακτέων, που ήδη μειώνεται λόγω της ΕΒΕ, άρα μακροπρόθεσμα αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κλείσιμο, ενώ ταυτόχρονα εξαιτίας αυτού θα μειώνεται η “αξία” του πτυχίου μας.

Επιπρόσθετα το νέο νομοσχέδιο ενισχύει την αποστείρωση των αντιδράσεων, που προσπαθούν να επιβάλλουν οι εκπαιδευτικές αναδιαρθρώσεις ανά τα χρόνια. Επιδιώκει τον περιορισμό του ατόμου στην φοιτητική του ταυτότητα και μειώνοντας το χρόνο για κριτική σκέψη, γέννηση αντιστάσεων ή αμφισβητήσεων, εν τέλει αποσκοπεί στη δημιουργία παθητικής στάσης από τους φοιτητές και τις φοιτήτριες στα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα. Στα “μη κρατικά/μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια” προφανώς δεν θα υπάρχει καμία ελευθερία αντίρρησης. Οι επιθυμίες κάθε κεφαλαιάρχη, που θα μπορεί να ιδρύει ένα ΑΕΙ, θα είναι μη αμφισβητήσιμες γιατί οι αντιστάσεις θα είναι ανύπαρκτες.

Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΕΤ

Το τμήμα μας από την αρχή των κινητοποιήσεων και των δράσεων ενάντια στο νομοσχέδιο “Ελεύθερο Πανεπιστήμιο”, το οποίο κατατίθεται προς ψήφιση την επόμενη εβδομάδα, δεν έχει πάρει θέση. Ένα νομοσχέδιο που απειλεί την ήδη υποβαθμισμένη δημόσια εκπαίδευση.

Εξαρχής οι αποφάσεις του Φοιτητικού Συλλόγου είχαν αγωνιστικό πρόσημο και αποφασίστηκε κατάληψη του τΒΕΤ. Ο Φοιτητικός Σύλλογος είναι ο νόμιμος εκπρόσωπος των φοιτητών σε όλη την πανεπιστημιακή κοινότητα. Παρόλα αυτά οι καθηγητές μας “Δεν τον αναγνωρίζουν” άρα δεν σέβονται τις αποφάσεις του, σε αντίθεση με τις αποφάσεις της Συγκλήτου στις οποίες “συμμορφώνονται”^[5].

Στόχος της κατάληψης του τμήματος ήταν η παρεμπόδιση των εκπαιδευτικών διαδικασιών, ώστε να εναντιωθούμε συλλογικά και έμπρακτα στο νομοσχέδιο, πράγμα που επιδίωξαν να υπονομεύσουν με πολυάριθμους τρόπους. Αρχικά, ορισμένοι καθηγητές προσπάθησαν να διεξάγουν την εξέταση κάποιων μαθημάτων σε αίθουσες του τΒΕΤ του μεταβατικού κτιρίου, τις μέρες της κατάληψης, ενώ ταυτόχρονα μας αντιμετώπιζαν ειρωνικά. Επίσης πραγματοποιήθηκε κάλεσμα και προσπάθεια για συζήτηση με τους καθηγητές του τμήματος στις 02/02 χωρίς αποτέλεσμα, αφού μόνο 3 καθηγητές ήρθαν στη συζήτηση, ακόμα και μετά από χτύπημα της πόρτας των γραφείων τους εκείνη την ώρα. Έμμεσα, βάσει της ανακοίνωσης εκείνων των ημερών, αφήνεται να εννοηθεί ότι η εξεταστική του ακαδημαϊκού εξαμήνου “χάνεται” χωρίς να προσδιορίζεται πιθανή ημερομηνία διεξαγωγής της^[1]. Αυτό επιβεβαιώθηκε από προσωπική απάντηση σε φοιτητή από καθηγητή του τμήματος γράφοντας: «θεωρούμε πως είναι ξεκάθαρο πως δεν θα εξεταστούν τα μαθήματα που χάνονται».

Προχωρώντας στην δεύτερη εβδομάδα των καταλήψεων 05-09/02, δηλαδή την εβδομάδα που κατατέθηκε το νομοσχέδιο, ανακοινώθηκε πλέον την Τρίτη 06/02 πως τα μαθήματα θα αρχίσουν να εξετάζονται διαδικτυακά από την Τετάρτη 07/02, ενώ δεν πάρθηκε καμία θέση υπέρ ή κατά του νομοσχεδίου παρόλο που ήταν σε κατάσταση δημόσιας διαβούλευσης. Η απόφαση για τη σύγχρονη εξ αποστάσεως μέθοδο αξιολόγησης στηρίχθηκε στην απόφαση της Συγκλήτου (02/02), η οποία με βάσει το Άρθρο 65 παρ.5 του νόμου 4759/2022, δίνει αυτή τη δυνατότητα στην περίπτωση εκτάκτων συνθηκών ή συνθηκών που ανάγονται σε λόγους ανωτέρας βίας. Αμέσως μετά, στις 05/02, η απόφαση της Συγκλήτου του πανεπιστημίου Ιωαννίνων στηριζόμενη στην “…εγκύκλιο του ΥΠΑΙΘΑ με θέμα «Διευκρινίσεις για την υλοποίηση διατάξεων του ν. 4957/2022 (Α’ 141)» όπου τονίζεται ότι: (i) η διάταξη του άρθρου 64, παρ. 4 για την παράταση εξαμήνου με απόφαση της Συγκλήτου ισχύει μόνο για λόγους ανωτέρας βίας…”. Εδώ λοιπόν τίθεται το ερώτημα αν η κατάληψη αποτελεί εν τέλει συνθήκη ανωτέρας βίας ή όχι από το ΥΠΑΙΘΑ και ταυτόχρονα δημιουργείται ο προβληματισμός εάν η Σύγκλητος του πανεπιστημίου θα μπορούσε να στηριχθεί στο ότι αυτό δεν διευκρινίστηκε και να πάρει απόφαση για παράταση εξαμήνου^[2][3].

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΠΟΣΔΕΠ στην αρχή της προηγούμενης εβδομάδας, που προκήρυξε επαναλαμβανόμενες στάσεις εργασίας, δόθηκε η δυνατότητα στους καθηγητές να απεργήσουν μόνο στις ώρες των εξεταζόμενων μαθημάτων. Για ακόμη μια φορά με τη στάση τους έδειξαν πως συνεχίζουν να μην στηρίζουν τον φοιτητικό αγώνα, καθώς κανένας δεν απήργησε.

ΣΥΧΡΟΝΗ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ

Στον αγώνα που δίνουμε σήμερα η καταστολή έχει εξελιχθεί και εντείνεται. Δεν έχουμε να αντιμετωπίσουμε μόνο τις αστυνομικές δυνάμεις, που με τις ευχές των πρυτανικών αρχών και της πλειοψηφίας της βουλής, εισβάλλουν στις καταλήψεις με σκοπό να σωπάσουν αυτόν τον αγώνα. Στην μετά-covid εποχή που διανύουμε επανεμφανίζεται η δύναμη του τηλε- σαν μέσο καταστολής. Τηλ-εξεταστικές, τηλ-εκπαίδευσεις, τηλ-εργασίες, τηλ-εργαστήρια και ότι ακόμα μπορεί να πραγματοποιηθεί διαδικτυακά ώστε να εξαλειφθούν οι αγώνες.

Οι καταλήψεις κρίθηκαν ως ύστατο μέσο αγώνα στην παρούσα συνθήκη για να ενταθεί η αντίθεση μας στο νομοσχέδιο. Ταυτόχρονα χρειαζόταν έμπρακτα να “σπάσει” το δίπολο “Εξεταστική ή Αγώνας” με απώτερο σκοπό να μαζικοποιηθούμε. Η απόφαση του ΥΠΑΙΘΑ και οι “αναγκαστικές” αποφάσεις των Συγκλήτων είχαν ως στόχο να διατηρήσουν αυτό το δίπολο και να αποσυλλογικοποιήσουν τις προσπάθειες μας. Έτσι, η τηλε-καταστολή εφαρμόζεται αρχικά ως τηλ-εξεταστική με την πρόφαση ότι “οι εξετάσεις πρέπει να γίνουν” όπως δήλωσε ο ίδιος ο υπουργός παιδείας, παρουσιάζοντάς την ως “μοναδική λύση” για να μην χαθούν τα μαθήματα του χειμερινού εξαμήνου.

Παράλληλα, η επιλογή αυτή ήταν εξαρχής προβληματική καθώς ενώ προϋπόθεση της εφαρμογής της ήταν η διασφάλιση του αδιάβλητου, στην πραγματικότητα δεν το είδαμε να συμβαίνει. Η πρόσβαση σε αυτή τη διαδικασία δεν διασφαλίστηκε για όλους και όλες, όπως είδαμε και σε mail καθηγητή που έγραφε πως “αν δεν έχεις κάμερα και μικρόφωνο δεν μπορείς να συμμετέχεις” και άρα το μάθημα αυτομάτως χάνεται. Πώς μπορούμε λοιπόν να μιλάμε για διασφάλιση αδιάβλητου όταν πέρα από το κομμάτι της αντιγραφής, δεν μπορεί καν να διασφαλιστεί η ισότιμη πρόσβαση; Δημιουργείται έτσι ο προβληματισμός αν η τηλ-εξεταστική ήταν η κατάλληλη λύση για να μην χαθούν τα μαθήματα ή αν αυτοσκοπός της ήταν η καταστολή του αγώνα.

Η τελευταία ανακοίνωση του τμήματος ανέφερε πως σε περίπτωση συνέχισης της κατάληψης, το εαρινό εξάμηνο θα αρχίσει κανονικά μέσω της τηλ-εκπαίδευσης. Χωρίς κάποια πίεση από την Σύγκλητο του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το τΒΕΤ αποφασίζει για ακόμη μία φορά να λειτουργήσει διασπαστικά και να καταπνίξει τις φοιτητικές αντιδράσεις. Είναι δική τους η επιλογή να σπέρνουν τον τρόμο για χαμένα εξάμηνα ενώ δεν προσπαθούν να τα παρατείνουν και να μην μιλάνε καν για την υποβάθμιση των πτυχίων μας^[4].

ΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΜΑΣ

Διανύοντας πλέον την τέταρτη εβδομάδα της κατάληψής μας και έχοντας συζητήσει πολύ μεταξύ μας, γράψαμε αυτό το κείμενο γιατί η φωνή μας πρέπει να ακουστεί!

Απαιτούμε από το τμήμα να πάρει καταδικαστική θέση για το νομοσχέδιο που θέλουν να περάσουν.
Να σταματήσει η τηλεκπαίδευση και η προσπάθεια υπονόμευσης του αγώνα.
Να αποσυρθούν οι “Κόφτες” των προαπαιτούμενων ECTs, όχι για να έχουμε πιο εύκολα πτυχία, αλλά να έχουμε ουσιαστική παιδεία.

Τα ζητάμε αυτά γιατί θέλουμε να είμαστε εδώ. Γιατί η Βιολογία είναι ένα μαγικό αντικείμενο και θέλουμε να ασχοληθούμε με αυτή έχοντας λάβει όλες τις γνώσεις ουσιαστικά. Θέλουμε να έχουμε ολοκληρωμένα πτυχία και όλα τα επαγγελματικά δικαιώματα μας σ’ αυτά. Θέλουμε να έχουμε θέρμη για τα μαθήματα μας και οι καθηγητές μας να μας εμπνέουν πολύπλευρα, κάνουμε ειδική αναφορά σε αυτούς καθώς είναι ένας αγώνας αμφίδρομος. Στην διαδικασία της μάθησης είμαστε συνοδοιπόροι.

Το μέλλον προβλέπεται ζοφερό και εμείς θέλουμε να το αλλάξουμε τόσο σαν άνθρωποι αλλά και σαν επιστήμονες. Το πανεπιστήμιο που διεκδικούμε είναι ένας χώρος που μπορεί να μας δώσει αυτή τη δυνατότητα.

Γι’ αυτό παλεύουμε τώρα και θα συνεχίσουμε να παλεύουμε. Για αυτούς που πάλεψαν για να είμαστε εμείς εδώ, για μας και για αυτούς που θα έρθουν, γιατί οφείλουμε να τους παραδώσουμε κάτι καλύτερο από αυτό που βρήκαμε.

Φοιτητικός Σύλλογος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ: