Εκδήλωση – Συζήτηση: Η εκπαιδευτική αναδιάρθρωση στην δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση, Σάββατο 3/11 στις 18:00 στη φιλοσοφική σχολή του Α.Π.Θ.

Τα τελευταία χρόνια, τόσο στα σχολεία όσο και στα πανεπιστήμια γίνεται προσπάθεια ώστε να γίνει πράξη η εκπαιδευτική αναδιάρθρωση. Ο στόχος αυτός υπήρχε διαχρονικά στις επιδιώξεις των κυβερνήσεων, αλλά δεν είχε στην πράξη εφαρμοστεί χάρη στους αγώνες μαθητών, φοιτητών και εκπαιδευτικών. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας βρήκε την ευκαιρία, εν μέσω πανδημίας που οι αντιδράσεις ήταν περιορισμένες, να ψηφίσει νόμους ώστε να την πραγματοποιήσει. Τι είναι όμως η εκπαιδευτική αναδιάρθρωση και πως επηρεάζει εμάς και γενικότερα την κοινωνία;

Σχετικά με τα σχολεία, το 2020 σε συνθήκες μεγάλης αστυνόμευσης η κυβέρνηση ψήφισε νόμους για την παιδεία οι οποίοι, μεταξύ άλλων, θεσπίζουν την τράπεζα θεμάτων. Περιλαμβάνουν επίσης την υποβολή μηχανογραφικού με περιορισμένο αριθμό σχολών και την επαναφορά των λατινικών στην θέση της κοινωνιολογίας (χωρίς μάλιστα να υπάρξει μέριμνα για τους μαθητές που εξετάζονταν στις πανελλαδικές για δεύτερη φορά). Κατήργησαν επιπλέον από το Λύκειο τα καλλιτεχνικά μαθήματα (εικαστικά και την μουσική), αγνοώντας όλους τους μαθητές που θέλουν να περάσουν σε αντίστοιχες σχολές με ειδικά μαθήματα. Ο λόγος που η κυβέρνηση κατήργησε τα καλλιτεχνικά μαθήματα είναι κυρίως γιατί η αγορά εργασίας αυτήν την στιγμή δεν έχει ανάγκη από καλλιτέχνες και επομένως αυτοί μελλοντικά, δεν θα επιφέρουν το απαιτούμενο κέρδος στις τσέπες των αφεντικών. Εκτός αυτού όμως τα μαθήματα αυτά, συνέβαλαν στην ανάπτυξη των ενδιαφερόντων και κλίσεων των παιδιών ενώ έσπαγαν την μονοτονία ενός αποστειρωμένου σχολείου. Η κατάργηση τους, συμβάλλει στο σχολείο των εξετάσεων που θέλουν να δημιουργήσουν, στην εμπορευματοποιημένη, εντατικοποιημένη και στείρα εκπαίδευση.

Εκτός των άλλων, τον Αύγουστο του 2021, ψηφίστηκε νόμος που συμπεριλαμβάνει την αυτονόμηση και αξιολόγηση των σχολικών μονάδων και την χρήση του πολλαπλού βιβλίου. Αναφορικά με την αυτονόμηση, κάθε σχολείο θα αναζητά τους πόρους από χορηγίες, εταιρίες ακόμα και γονείς, γεγονός που αυτομάτως συνεπάγεται την διείσδυση επιχειρήσεων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Με αυτόν τον τρόπο προάγεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των σχολείων, ο οποίος θα οδηγήσει φυσικά και σε κατηγοριοποίηση, σε μαζικές καταργήσεις και συγχωνεύσεις. Η εφαρμογή ενός τέτοιου νόμου βασίζεται στη λογική της μείωσης των κρατικών δαπανών για την παιδεία, υπονομεύοντας τον δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της, προσδίδοντας της έτσι τα βασικά χαρακτηριστικά μιας ανταγωνιστικής επιχείρησης και μετατρέποντας τη γνώση σε εμπόρευμα. Αναφορικά με την αξιολόγηση, οι επιδόσεις των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων θα χρησιμοποιούνται ως μονάδες μέτρησης της παραγωγικόττας και αποδοτικότητας, ως δείκτες «προαγωγιμότητας» και ανταγωνιστικότητας. Ως συνέπεια, τα σχολεία που θα κατηγοριοποιούνται σε «καλά» και «κακά», μελλοντικά θα δέχονται και τα ανάλογα σχολικά βιβλία, προσανατολισμένα στις επιδόσεις των μαθητών και θα λαμβάνουν ανάλογη χρηματοδότηση .

Σχετικά με την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο εφαρμόστηκε για πρώτη φορά πέρσι η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής που άφησε εκτός πανεπιστημίου χιλιάδες μαθητές. Κύριος στόχος της ΕΒΕ είναι η μείωση των εισακτέων στη τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το κράτος δεν θέλει να πληρώνει για τις σπουδές νέων, γιατί θέλει να μειώσει γενικότερα της δαπάνες για την εκπαίδευση και άλλους τομείς, όπως η υγεία και η πρόνοια. Επιπλέον, οι ανάγκες της αγοράς σήμερα απαιτούν λιγότερους μορφωμένους και περισσότερους μη πτυχιούχους και άρα φθηνούς εργαζόμενους. Απαιτούν επίσης εξειδικευμένους εργάτες σε συγκεκριμένους τομείς, που αποδίδουν πιο γρηγορά το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος. Επομένως ο νόμος συνδέεται τόσο με την αγορά όσο και με την επιθυμία του κράτους να μειώσει όσο το δυνατόν τις δαπάνες για την εκπαίδευση και να δώσει την σκυτάλη στα ιδιωτικά κολλέγια, τα οποία με άλλον νόμο εξισώθηκαν με τα δημόσια ΑΕΙ.

Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια είναι το λιγότερο φανερή η υποχρηματοδότηση των ΑΕΙ. Κύριος λόγος για την κατάσταση αυτή είναι για να επιτευχθεί η «αυτοχρηματοδότηση». Να δίνει δηλαδή το κράτος το λιγότερο δυνατό χρηματικό ποσό που μπορεί και τα υπόλοιπα θα καλύπτονται μέσα από χορηγίες, επιβολή διδάκτρων, μέσω της επέκτασης της επισφαλούς και ευέλικτης εργασίας (δηλαδή ανασφάλιστης) και μέσω της κυριαρχίας των ιδιωτικών εταιριών στην παραγωγή και χρηματοδότηση των ερευνών. Με βάση τα παραπάνω το πανεπιστήμιο χάνει τον δωρεάν και δημόσιο χαρακτήρα του, που ως ένα βαθμό είχε, και θα λειτουργεί σαν ιδιωτική επιχείρηση.

Εκτός των παραπάνω και ίσως το πιο πολυσυζητημένο μέτρο είναι αυτό της πανεπιστημιακής αστυνομίας. Η κατασκευή της βιβλιοθήκης στο μέρος που βρίσκονταν προηγουμένως το «στέκι του βιολογικού» αποτέλεσε σαφέστατα ένα πρόσχημα για να εισέλθουν οι ΟΠΠΙ (πανεπιστημιακή αστυνομία) στο ΑΠΘ. Στην πραγματικότητα, ο λόγος που το κράτος βάζει την αστυνομία στις σχολές, δεν είναι για να φτιάξει υποτιθέμενες βιβλιοθήκες ή για να «πατάξει το έγκλημα», αλλά για να «περιφρουρήσει» την ίδια την εκπαιδευτική αναδιάρθρωση. Η κυβέρνηση γνωρίζει ότι τόσο οι νόμοι για τα πανεπιστήμια όσο και γενικότερα οι πολιτικές που έχει εφαρμόσει δημιουργούν αντιστάσεις, οι οποίες θα ξεκινήσουν, όπως συνέβαινε διαχρονικά, από την εκπαιδευτική κοινότητα.

Όπως καταλαβαίνουμε, η κυβέρνηση αντιμετωπίζει την δημόσια παιδεία ως υπηρέτη των αναγκών του κεφαλαίου που προετοιμάζει τους μαθητές και τους φοιτητές ως φθηνό, ευέλικτο και πειθαρχημένο εργατικό δυναμικό το οποίο θα έχει όσες γνώσεις και δεξιότητες έχει ανάγκη η κερδοφορία των επιχειρήσεων.

Τα σχολεία μας αποκτούν στοιχεία επιχείρησης, μετατρέπονται σε εξεταστικά κέντρα και πεδία μάχης για μια θέση εργασίας που στην τελική είναι πολύ πιθανό να μείνει στα χαρτιά. Παράλληλα, υπονομεύεται όλο και περισσότερο η δημόσια παιδεία, ενώ ενισχύεται από την άλλη η ιδιωτική εκπαίδευση. Δημιουργούν έτσι σχολεία άχρωμα και εντατικοποιημένα, σχολεία που προάγουν την μηχανιστική σκέψη, την ανελευθερία και τις ανισότητες. Στο ίδιο πλαίσιο τα πανεπιστήμια θα λειτουργούν σύμφωνα με τις ανάγκες τις αγοράς και της κρατικής διοίκησης. Τόσο η γνώση που παράγεται όσο και η εργατική δύναμη θα είναι προσαρμοσμένη όχι στις δικές μας ανάγκες, αλλά του κεφαλαίου. Το πανεπιστήμιο «Ευρωπαϊκών προτύπων», που θέλουν στην πραγματικότητα είναι, από τη μία, ένα πανεπιστήμιο για λίγους, υποταγμένο πλήρως στην αγορά, δηλαδή το επιχειρηματικό πανεπιστήμιο, και, από την άλλη, ένα αποδημοκρατικοποιημένο πανεπιστήμιο δηλαδή πιο συγκεντρωτικό και ιεραρχικό.

Είναι ανάγκη να απαντήσουμε και εμείς οι μαθήτ(ρι)ες στις αυταρχικές και νεοφιλελεύθερες πολιτικές που εφαρμόζουν. Πρέπει να συνδεθούμε με φοιτήτ(ρι)ες, καθηγήτ(ρι)ες και εργαζόμενους/ες για τον κοινό αγώνα που οφείλουμε και μπορούμε να κάνουμε μαζί. Πρέπει να οργανωνόμαστε από τα κάτω, να πραγματοποιούμε καταλήψεις στα σχολεία και τις σχολές, μαζικές συνελεύσεις, διαδηλώσεις, παρεμβάσεις και να στηρίζουμε τις απεργίες των καθηγητών μας και των υπολοίπων εργατών. Το ζήτημα της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης δεν θα πρέπει να μένει κλεισμένο μέσα στα πανεπιστήμια, αλλά να βρούμε τρόπους να το ανοίξουμε στην κοινωνία, γιατί μόνο έτσι μπορεί να ανατραπεί.