του Θάνου Λεύκου
Τον τελευταίο καιρό με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα οι διαφημίσεις online καζίνο και στοιχηματικών εταιρειών εμφανίζονται συνεχώς μπροστά μας είτε ανοίξουμε την τηλεόραση και το ραδιόφωνο είτε χρησιμοποιήσουμε το διαδίκτυο. Δεκάδες εταιρίες οι οποίες διαρκώς αυξάνονται, μας προτρέπουν να παίξουμε ρουλέτα, black jack, slot machines από όπου και αν βρισκόμαστε, οποιαδήποτε ώρα της ημέρας. Παράλληλα το στοίχημα σε αγώνες ποδοσφαίρου, μπάσκετ κλπ. γίνεται όλο και πιο “δελεαστικό” με την ευκαιρία που έχουμε να παρέμβουμε κατά τη διάρκεια των αγώνων και τα αμέτρητα πεδία στα οποία μπορούμε να στοιχηματήσουμε.
Σίγουρα δεν πρόκειται για ένα νέο φαινόμενο, καζίνο, χαρτοπαικτικές λέσχες, ιππόδρομος, μαγαζιά με φρουτάκια στο πίσω μέρος, πρακτορεία ΟΠΑΠ είχαν υπερκέρδη εδώ και δεκαετίες. Είναι γνωστό εξάλλου πόσο κερδοφόρος ήταν και είναι ο ΟΠΑΠ, αν θέλουμε να έχουμε ένα μέτρο των χρηματικών ποσών που παίζονταν και παίζονται καθημερινά στον τζόγο. Η φυσική παρουσία που απαιτείται όμως στις περισσότερες των περιπτώσεων και κάποιοι περιορισμοί καθιστούσαν τη δυνατότητα να παίξει και να εθιστεί ο οποιοσδήποτε, ελαφρώς πιο δύσκολη. Οι διαφημίσεις στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο ποσοτικά ήταν λιγότερες και βάσει νομοθεσίας απαγορεύονταν να προτρέπουν άμεσα τους θεατές και ακροατές να παίξουν τυχερά παιχνίδια, γι΄αυτό και οι διαφημιστικές και τα τμήματα μάρκετινγκ έψαχναν όλο και πιο “ευρηματικούς” τρόπους για να τραβήξουν την προσοχή των υποψήφιων θυμάτων.
Τι γίνεται όμως από τότε που το online τζογάρισμα μπήκε τόσο δυναμικά στη ζωή μας;
Ο χώρος που καταλαμβάνουν οι διαφημίσεις των τυχερών παιχνιδιών και των στοιχηματικών εταιρειών ακολουθεί μία τρομακτικά αυξητική τάση. Όσο τα κέρδη μεγαλώνουν τόσο και τα ποσά που σπαταλούνται για τις διαφημίσεις αυξάνονται. Πλέον ο τζόγος είναι διαθέσιμος για όλους ανεξαιρέτως ηλικίας και λοιπών περιορισμών. Ακόμη και ανήλικοι χρήστες χρησιμοποιώντας το λογαριασμό κάποιου ενήλικου προσώπου μπορούν να τζογάρουν οποιαδήποτε στιγμή χρησιμοποιώντας το κινητό τους. Η 24ωρη διαθεσιμότητα και η πρόσβαση από οποιοδήποτε σημείο δημιουργούν ακόμη πιο εύκολα τις συνθήκες για εθισμό. Η δυνατότητα να ποντάρεις ακόμη και πολύ μικρά ποσά κάνει ακόμη πιο δύσκολο να έχουμε μία σαφή εικόνα για τα ποσά που χάνονται και η τακτική του να επιτρέπουν οι εταιρείες στο χρήστη να κερδίσει μικροποσά (τα οποία θα χάσει άμεσα) θολώνουν την κρίση, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι είναι δυνατή η επιτυχία. Παράλληλα το πλήθος των πεδίων στα οποία μπορείς να τζογάρεις καθώς και η δυνατότητα να παρεμβαίνεις στη ροή στερούν από τους χρήστες σε μεγάλο βαθμό να αντιληφθούν ότι πρόκειται για τυχερά παιχνίδια τα οποία ευνοούν σχεδόν σε ολοκληρωτικό ποσοστό τον πάροχο. Η πίστη στην τύχη μαζί με την ψευδαίσθηση ότι η προσωπική “ικανότητα” μπορεί να διαμορφώσει το αποτέλεσμα δημιουργούν ένα όλο και μεγαλύτερο κοινό έτοιμο να τζογάρει. Είναι τρομακτικό το ποσοστό ατόμων νεαρής ηλικίας που καταναλώνουν ώρες από την καθημερινότητά τους στο να παίζουν τζόγο και το οποίο διαρκώς αυξάνεται και εντοπίζεται σε όλο και μικρότερες ηλικίες.
Γιατί όμως φαίνεται η κοινωνία να είναι όλο και πιο επιρρεπής;
Ο ίδιος ο καπιταλισμός χρησιμοποιεί αφηγήματα τα οποία ποντάρουν στην πίστη του ατόμου στην προσωπική τύχη και την ελπίδα ότι δια μαγείας θα είναι ο ένας ανάμεσα στους πολλούς που θα επιτύχει. Είμαστε επιρρεπείς εξάλλου και βάσει του ενστίκτου επιβίωσης να θεωρούμε λιγότερο πιθανό το να βρεθούμε αντιμέτωποι με το αρνητικό σενάριο και τοποθετούμε τον εαυτό μας πιο εύκολα στην θέση του “τυχερού”. Τα αφηγήματα του καπιταλισμού περί ανταμοιβής του ικανού και τολμηρού, τα παραδείγματα “αυτοδημιούργητων” πλουσίων, η ολοένα και πιο διαδεδομένη επιθυμία για εύκολο και γρήγορο χρήμα δημιουργούν τις συνθήκες για να ανθίσει ο τζόγος.
Ένα σύστημα το οποίο προωθεί ως “αυταπόδεικτη” αλήθεια τον κοινωνικό δαρβινισμό, τον ατομικισμό και την επιβίωση του ισχυρού θολώνει διαρκώς τα νερά και εργαλειοποιεί την “τύχη” ώστε να καλύψει επαρκώς τη σαπίλα που υποβόσκει σε όλα τα επίπεδα. Απέναντι στο ζοφερή πραγματικότητα με την οποία ερχόμαστε αντιμέτωποι, απέναντι στα κέρδη των λίγων, την ακρίβεια, τη φτωχοποίηση και την εξαθλίωση βρίσκει τα μέσα για να εδραιώσει την επιβίωση και την επιβολή του ως σύστημα. Ο συνεχής βομβαρδισμός μας με ελκυστικές διαφημίσεις για τον τζόγο θα αυξάνεται όσο επιτρέπει η ίδια η κοινωνία να αποτελεί θύμα των μηχανισμών του καπιταλισμού. Όσο τα κέρδη είναι μεγάλα και όσο η πραγματικότητα γίνεται όλο και πιο τρομακτική τόσο ο τζόγος θα βρίσκει μεγαλύτερη θέση στη ζωή μας.
